Thuận Guitar
Vòng tròn hợp âm, hay còn gọi là vòng tròn quãng 5 (Circle of Fifths), là một công cụ quan trọng và hữu ích trong âm nhạc, đặc biệt là đối với những ai mới bắt đầu học đệm hát. Nó giúp chúng ta dễ dàng xác định giọng trưởng, giọng thứ, và các hợp âm cần thiết để chơi một bài hát.
1. Cấu tạo của vòng tròn hợp âm
Vòng tròn hợp âm được chia thành hai phần: bên ngoài là các hợp âm trưởng, còn bên trong là các hợp âm thứ tương ứng. Một trong những quy tắc cơ bản nhất trong âm nhạc là việc sử dụng các hợp âm theo chuỗi 1-4-5 (chủ âm, hợp âm quãng 4 và hợp âm quãng 5). Ví dụ, trong tông Đô trưởng (C), các hợp âm cơ bản sẽ là: C (1), F (4), G (5). Vòng tròn hợp âm giúp bạn dễ dàng tìm ra bộ hợp âm này mà không cần phải đếm từng nốt nhạc. AI đã học đệm hát thì chắc chắn bạn cũng đã biết về vòng hòa âm của một âm giai (nói đơn giản là một tông, một giọng). Vòng hoa âm cơ bản 1 – 4 -5 (bộ hợp âm) thường được áp dụng khi đệm hát.
Ví dụ 1:
- Ở tông Đô trưởng (C), bạn sẽ có: C – F – G7.
- Ở tông La trưởng (A), bộ hợp âm sẽ là: A – D – E7.
Ví dụ 2:
Nếu bài hát ở tông La trưởng (A), ta có thể viết các nốt của âm giai trưởng A: A – B – C# – D – E – F# – G# – A, và từ đó xác định được bộ hợp âm 1 – 4 – 5 là A – D – E. Lưu ý rằng trong tông La trưởng, các nốt C, F và G sẽ được thăng lên theo quy luật của âm giai trưởng. Để hiểu tại sao có sự thăng lên này, bạn cần tìm hiểu thêm về cấu tạo của âm giai trưởng. Trong giới hạn bài viết này, chúng ta không đi sâu vào âm giai trưởng.
Khi chơi một bài hát, bạn có thể sử dụng quy tắc 1-4-5 để đệm hát, thay vì phải nhớ các hợp âm phức tạp. Thêm vào đó, các hợp âm ở quãng 5 (như G, D, E…) thường được chuyển thành hợp âm 7 để tạo âm thanh phong phú hơn (ví dụ, G7 thay vì G).
2. Ứng dụng của vòng tròn hợp âm
Vòng tròn hợp âm không chỉ giúp bạn xác định nhanh các hợp âm trong tông trưởng và tông thứ mà còn giúp bạn chơi guitar đệm hát dễ dàng
1. Ứng dụng thứ nhất: Xác định hợp âm trong các tông
Khi bạn chọn một hợp âm trong vòng tròn, bạn có thể dễ dàng tìm được các hợp âm 1-4-5 tương ứng. Ví dụ, nếu bạn chọn hợp âm G, thì bạn sẽ thấy:
- Bên trái G là C (quãng 4),
- Bên phải G là D (quãng 5). Vậy bộ hợp âm của tông G sẽ là G – C – D7. Điều này giúp bạn nhanh chóng xác định các hợp âm trong bất kỳ tông nào mà không cần phải nhớ quá nhiều.
Như vậy, bộ hợp âm trong tông G sẽ là: G – C – D7. Với vòng tròn hợp âm, bạn không cần phải nhớ quá nhiều về các tông, bạn chỉ cần nhìn vào vòng tròn là có thể xác định ngay các hợp âm phù hợp.
2. Ứng dụng thứ hai: Xác định hợp âm thứ
Vòng tròn cũng giúp bạn tìm hợp âm thứ tương ứng với hợp âm trưởng (vòng ngoài là hợp âm trưởng, vòng trong là hợp âm thứ tương ứng).
Ví dụ:
- Hợp âm C có hợp âm thứ tương ứng là Am,
- Hợp âm E có hợp âm thứ tương ứng là C#m.
Bạn có thể áp dụng quy tắc 1-4-5 cho các hợp âm thứ, tương tự như với hợp âm trưởng. Ví dụ, trong tông La thứ (Am), bạn sẽ có bộ hợp âm: Am – Dm – Em (chuyển thành E7). Tương tự với các giọng thứ khác như Gm, Dm,…
3. Ứng dụng thứ ba: Xác định tông/giọng của bài hát theo dấu hóa
Một trong những ứng dụng quan trọng của vòng tròn hợp âm là giúp bạn xác định tông của bài hát dựa vào số lượng dấu thăng (#) hoặc giáng (b) trong sheet nhạc.
Các quy tắc xác định tông từ dấu thăng và giáng:
- Không có dấu thăng hay giáng: Tông sẽ là C trưởng (C) hoặc La thứ (Am).
- Một dấu thăng: Tông sẽ là G trưởng (G) hoặc Mi thứ (Em).
- Một dấu giáng: Tông sẽ là F trưởng (F) hoặc Rê thứ (Dm).
Thông thường, các bài hát có thể có từ 0 đến 6 dấu thăng hoặc từ 0 đến 6 dấu giáng. Bạn có thể dễ dàng xác định tông bài hát chỉ bằng cách sử dụng vòng tròn hợp âm.
Vòng tròn hợp âm:
Vòng tròn này bắt đầu từ C trưởng và được chia thành hai phần:
- Bên phải (đến F#) biểu thị các tông tương ứng với các bài hát có dấu thăng.
- Bên trái biểu thị các tông với dấu giáng.
Hướng dẫn chi tiết:
- Không có dấu thăng hoặc giáng: Tông là C trưởng hoặc La thứ (Am).
- Một dấu thăng: Tông là G trưởng hoặc Mi thứ (Em).
- Hai dấu thăng: Tông là D trưởng hoặc Si thứ (Bm).
- Ba dấu thăng: Tông là A trưởng hoặc F# thứ (F#m).
- Bốn dấu thăng: Tông là E trưởng hoặc C# thứ (C#m).
- Năm dấu thăng: Tông là B trưởng hoặc G# thứ (G#m).
- Sáu dấu thăng: Tông là F# trưởng hoặc D# thứ (D#m).
- Một dấu giáng: Tông là F trưởng hoặc Rê thứ (Dm).
- Hai dấu giáng: Tông là Bb trưởng hoặc Gm.
- Ba dấu giáng: Tông là Eb trưởng hoặc Cm.
Với cách sử dụng vòng tròn hợp âm này, bạn có thể nhanh chóng xác định tông của bất kỳ bài hát nào chỉ bằng việc nhìn vào số dấu thăng hoặc giáng ở đầu bản nhạc.
Xem thêm bài hợp âm: Hợp âm bài Diễm Xưa
3. Cách sử dụng vòng tròn hợp âm trong thực tế
Giả sử bạn có một bài hát với ba dấu giáng, bạn sẽ thấy rằng tông của bài hát có thể là Eb trưởng hoặc Cm. Sau đó, bạn nhìn vào nốt cuối bài hát để xác định chính xác tông là Eb trưởng hay Cm. Nếu là Cm, bạn có thể đệm với bộ hợp âm: Cm – Fm – G7. Nếu bạn cảm thấy bài hát hơi cao, bạn có thể chuyển tông sang Bm, và khi đó bộ hợp âm sẽ là Bm – Em – F#7.
Ví dụ áp dụng:
Giả sử bạn có bài hát “Diễm Xưa” của Trịnh Công Sơn. Khi nhìn vào bản nhạc, bạn thấy có 3 dấu giáng, theo vòng tròn hợp âm, tông của bài hát có thể là Eb trưởng hoặc Cm. Sau đó, nếu bạn nhìn vào nốt cuối bài hát, nếu đó là C, bạn sẽ xác định được tông của bài hát là Cm (tông thứ).
Để đệm hát bài này, bạn có thể sử dụng bộ hợp âm cơ bản Cm – Fm – G7 (chuyển hợp âm Gm thành G7 để tạo sự mạnh mẽ hơn).
Nếu sau khi thử đệm với tông Cm, bạn cảm thấy bài hát hơi cao so với giọng của mình, bạn có thể thay đổi sang một tông khác. Ví dụ, nếu bạn muốn bài hát thấp hơn một chút, bạn có thể chơi tông Bm với bộ hợp âm Bm – Em – F#7. Nếu bạn muốn chơi bài ở một tông cao hơn một chút, bạn có thể thử tông Dm với bộ hợp âm Dm – Gm – A7.
Cuối cùng, nếu bạn cảm thấy bộ hợp âm chỉ với 3 hợp âm không đủ phong phú, bạn có thể thay đổi giữa các tông khác như Eb trưởng hoặc Ab để làm cho phần đệm hát thêm sinh động, giúp phù hợp hơn với những đoạn cao trong bài hát.
Khi bạn đã xác định được tông của bài hát, bạn có thể dễ dàng tìm bộ hợp âm cần thiết để đệm hát.
Với vòng tròn hợp âm, bạn không chỉ có thể xác định các hợp âm chính mà còn có thể chơi một bài hát theo nhiều tông khác nhau, từ đó mang lại sự phong phú cho phần đệm của bạn.
Xem thêm Hợp âm bài hạ trắng
Kết luận
Vòng tròn hợp âm là một công cụ mạnh mẽ và kỳ diệu, giúp người chơi nhạc xác định các hợp âm cần thiết trong các tông trưởng và thứ, đồng thời giúp người học dễ dàng nắm bắt các quy luật hòa âm cơ bản. Nhờ vào vòng tròn này, bạn có thể chơi bất kỳ bài hát nào chỉ với một vài hợp âm đơn giản mà không cần phải nhớ quá nhiều.
Tags: vòng tròn hợp âm, circle of fifths, học đệm hát, hợp âm cơ bản, chuyển tông, dấu hóa trong âm nhạc, vòng hòa âm 1-4-5, hợp âm trưởng thứ, cách xác định tông, guitar đệm hát cơ bản, diễm xưa hợp âm chuẩn, diễm xưa hợp âm guitar,guitar hợp âm, hop am guitar, hop am gui tar, hop am mi7, hop am nhac tre. hop am nhac trinh cong son,hopwj aam guitar, hơp âm guitar, hạ trắng hợp âm,hợp âm b7 guitar,hợp âm am guitar, hợp âm am guitar, hợp âm bài diễm xưa, hợp âm bài hạ trắng, hợp âm c guitar, hợp âm cơ bản guitar, hợp âm d7 guitar, hợp âm diễm xưa, hợp âm diễm xưa guitar, hợp âm diễm xưa guitar, hợp âm f guitar, hợp âm g guitar, đô trưởng guitar,tất cả các hợp âm guitar, tất cả hợp âm chặn guitar, tất cả hợp âm guitar